Άκου Ανθρωπάκο

Άκου Ανθρωπάκο! ~ Βίλχελμ Ράϊχ (απόσπασμα)
"Ξέρεις, Ανθρωπάκο, πως θα ένιωθε ένας αητός άμα έκλωθε αυγά μιας κότας; Αρχικά ο αητός νομίζει ότι θα κλωσσήσει μικρά αετόπουλα που θα μεγαλώσουν. Μα εκείνο που βγαίνει από τα αυγά δεν είναι παρά μικρά κοτόπουλα. Απελπισμένος ο αητός εξακολουθεί να ελπίζει πως τα κοτόπουλα θα γίνουν αητοί. Μα που τέτοιο πράμμα! Τελικά δε βγαίνουν παρά κότες που κακαρίζουν. Όταν ο αητός διαπιστώνει κάτι τέτοιο βρίσκεται στο δίλημμα αν πρέπει να καταβροχθίσει όλα τα κοτόπουλα και τις κότες που κακαρίζουν. Μα συγκρατείται. Κι' ό,τι τον κάνει να συγκρατηθεί είναι μια μικρή ελπίδα· πως ανάμεσα στα τόσα κοτόπουλα, μπορεί κάποτε να βρεθεί ένα αητόπουλο, ικανό σαν εκείνον τον ίδιο, ένα αητόπουλο που από την ψηλή φωληά του θ' ατενίζει μακριά κόσμους καινούριους, σκέψεις καινούριες, καινούρια σχήματα ζωής. Μόνο αυτή η ανεπαίσθητη ελπίδα κρατάει το λυπημένο, τον αποξενωμένο αητό από την απόφασή του να φάει όλα τα κοτόπουλα και όλες τις κότες που κακαρίζουν, και που δεν βλέπουν ότι τα κλωσσάει ένας αητός, δεν καταλαβαίνουν ότι ζούνε σ' ένα ψηλό, απόμακρο βράχο, μακριά από τις υγρές και σκοτεινές κοιλάδες. Δεν ατενίζουν την απόσταση, όπως κάνει ο απομονωμένος αητός. Μόνο καταβροχθίζουν και καταβροχθίζουν, όλο καταβροχθίζουν ό,τι φέρνει ο αητός στη φωλιά.
Οι κότες και τα κοτόπουλα άφησαν τον αητό να τα ζεστάνει κάτω από τα μεγάλα και δυνατά του φτερά όταν απ' όξω κροτάλιζε η βροχή και αναβροντούσαν οι καταιγίδες που 'κείνος άντεχε δίχως καμμιά προστασία. Όταν τα πράμματα γίνονταν σκληρότερα, του πέταγαν μικρές μυτερές πέτρες από κάποια ενέδρα για να τον χτυπήσουν και να τον πληγώσουν. Όταν ο αητός αντιλήφθηκε την κακοήθεια ετούτη, πρώτη του αντίδραση ήταν να τα ξεσχίσει σε χίλια κομμάτια. Μα το ξανασκέφτηκε κι' άρχισε να τα λυπάται. Κάποτε, έλπισε, θα βρισκόταν - έπρεπε να βρεθεί - ανάμεσα στα τόσα κοντόφθαλμα κοτόπουλα που κακάριζαν και καταβρόχθιζαν ό,τι έλαχε μπροστά τους, ένας μικρός αητός σαν τον ίδιο του τον εαυτό.
Ο μοναχός αητός μέχρι σήμερα δεν έχει εγκαταλείψει την ελπίδα. Κι' εξακολουθεί να κλωσσάει κοτόπουλα. Δεν θέλεις να γίνεις αητός, Ανθρωπάκο. Γιαυτό σε τρώνε τα όρνεα. Φοβάσαι τους αητούς κι' έτσι ζεις κοπαδιαστά και κοπαδιαστά εξολοθρεύεσαι. Γιατί μερικά από τα κοτόπουλα σου έχουν κλωσσήσει αυγά όρνεων. Και τα όρνεά σου έχουνε γίνει οι Φύρερ σου ενάντια στους αητούς, τους αητούς που θελήσανε να σε οδηγήσουν σε μακρινότερες, πιο υποσχετικές αποστάσεις. Τα όρνεα σε δίδαξαν να τρως ψοφίμια και ν'ασαι ικανοποιημένος με ελάχιστα σπειριά σιτάρι. Σ' έμαθαν και να ορύεσαι "Ζήτω, ζήτω, Μέγα Όρνεο!". Τώρα λιμοκτονείς και πεθαίνεις κι' ακόμη φοβάσαι τους αητούς που κλωσσάνε τα κοτόπουλά σου."

“Ο μεγάλος Δημιουργός δεν είναι της εποχής του , είναι η εποχή του” (Σεφέρης )

Πολλά έχουν ειπωθεί για την τέχνη,το περιεχόμενο και τους σκοπούς της . Άλλοι τη θεωρούν τρόπο έκφρασης και αποδέσμευσης του αρχέγονου φόβου για το άγνωστο της φύσης .Για άλλους έκφραση του θρησκευτικού συναισθήματος .Την ονόμασαν μίμηση, απεικόνιση, είδος γλώσσας και επικοινωνία, μέσο έκφρασης συναισθημάτων και ιδεών.Την ταύτισαν με το όνειρο και την μέθη,την θεώρησαν δημιούργημα της σκοτεινής και ανεξάντλητης φαντασίας. Τη σύγκριναν με παιχνίδι τέρψης και ηδονής .

Πέρα απ όλα αυτά και για όλα αυτά μαζί η τέχνη εχει κοινωνικό ρόλο. Με θέμα τη στρατευμένη τέχνη έχουν γίνει αμέτρητες συζητήσεις και έχουν δοθεί πολλές απαντήσεις, όμως η ζωή και η ιστορία δίνουν τη σωστότερη απάντηση.

Μεγάλοι δημιουργοί έχουν να παρουσιάσουν αριστουργήματα, που μπορούμε να τα κατατάξουμε στην κατηγορία των έργων της στρατευμένης τέχνης.

Η τέχνη, υπηρετεί ιδανικά, είναι μαχητική , υποστηρίζει (με την ανώτατη γλώσσα της που πολλές φορές μπορεί να είναι και απλή) τους ανθρώπους, τη φύση, το ήθος.

Η τέχνη, μπορεί, ιδιαίτερα σε καιρούς δύσκολους, απειλητικούς, δολοφονικούς να είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ. Οι δημιουργοί έχουν δώσει εκτός από προσωπικό και κοινωνικό έργο, δηλαδή στρατευμένο στα μεγάλα ιδανικά της κοινωνίας. Καλλιτέχνης και εποχή βρίσκονται σε αμφίδρομη σχέση .

Ας επιστρατεύσουμε το ταλεντο,την ευαισθησια ,την ενοραση ,την καλλιέργια και την προσωπικότητα μας ,την κοινονικη μας ευαισθησια ,να δώσουμε ένα μήνυμα σε όλους αυτούς που απειλούν την ζωή μας .Ας μορφοποιήσουμε οτι μας φορτίζει , εμπνέει , σιτίζει,απο την εποχή,οτι την προσβαλει και την στιγματίζει και ας προχωρήσουμε περα απ αυτο ,στην επιθυμια ,την προσδοκια , να δημιουργήσουμε την εικόνα που θέλουμε για το μέλλον . Μην σταθούμε στην αισθητική απόλαυση . Οι δημιουργοί είναι (πρέπει να είναι ) πνευματικοί φρουροί της κοινωνίας .

«Μπαλάντα για την Έγκριση του Κόσμου»

Δεν είμαι άδικος, μα ούτε και τολμηρός.
Και να που, σήμερα. μου δείξανε τον κόσμο τους.
Μόνο το ματωμένο δάχτυλό τους είδα μπρός.
Και είπα ευθύς: «Μ’ αρέσει ο νόμος τους».

Τον κόσμο αντίκρισα μεσ’ απ’ τα ρόπαλά τους.
Στάθηκα κι είδα, ολημερίς, με προσοχή.
Είδα χασάπηδες που ήταν ξεφτέρια στη δουλειά τους.
Και σαν με ρώτησαν «Σε διασκεδάζει;», είπα: «Πολύ!»

Κι από την ώρα εκείνη, λέω «Ναι» σε όλα.
Κάλλιο δειλός, παρά νεκρός να μείνω.
Για να μη με τυλίξουνε σε καμιά κόλλα,
ό,τι κανένας δεν εγκρίνει, το εγκρίνω.

……………………………………………………..

Φονιάδες είδα, κι είδα πλήθος θύματα.
Μου λείπει θάρρος, μα όχι και συμπόνια.
Και φώναξα, βλέποντας τόσα μνήματα:
“Καλά τους κάνουν — για του έθνους την ομόνοια!”

Να φτάνουν είδα δολοφόνων στρατιές
κι ήθελα να φωνάξω: «Σταματήστε!»
Μα ξέροντας πως κρυφοκοίταζε ο χαφιές,
μ’ άκουσα να φωνάζω: «Ζήτω! Προχωρήστε!»

Δεν μου αρέσει η φτήνια κι η κακομοιριά.
Γι’ αυτό κι έχει στερέψει η έμπνευσή μου.
Αλλά στου βρώμικού σας κόσμου τη βρωμιά
ταιριάζει, βέβαια — το ξέρω — κι η έγκρισή μου.

1930

B e r t o l t B r e c h t